Choć znane są jedynie założenia do Polskiego Ładu, już dzisiaj należy się spodziewać, że na wprowadzeniu zmian zyskają wyłącznie podatnicy zarabiający poniżej średniej krajowej. Polski Ład zakłada, że kwota wolna od opodatkowania i próg podatkowy wzrosną (odpowiednio do 30 000 i 120 000 zł rocznie), ale jednocześnie zniknie możliwość odliczania od podatku PIT składki zdrowotnej.

Spowoduje to szczególnie duże straty u indywidualnych przedsiębiorców, współpracujących w ramach B2B. Alternatywą, łagodzącą w pewien sposób te negatywne skutki dla osób o „średnich” dochodach (do 10 000 - 11 000 zł miesięcznie), może być przejście z podatku liniowego 19% na skalę podatkową. W takiej sytuacji przedsiębiorca będzie mógł skorzystać z kwoty wolnej oraz niższej (17%) stawki podatkowej w pierwszym progu.

Przedsiębiorcy wykonujący tzw. wolny zawód lub określone rodzaje usług, mogą również rozważyć opodatkowanie zryczałtowane (17% lub 15%). Jeśli przepisy dotyczące tej formy wykonywania działalności gospodarczej nie zostaną zmienione Polskim Ładem, składki na ubezpieczenie zdrowotne nie wzrosną. W związku z tym brak możliwości ich odliczenia od podatku będzie miał mniejsze negatywne skutki na dochód netto.
Pracownicy, których miesięczne dochody przekraczają średnią krajową również stracą, choć dla tzw. „klasy średniej” przewidziana jest ulga, która ma tę stratę zneutralizować.

Dodatkowe obciążenia ponosić będą również zleceniobiorcy wykonujący kilka zleceń. Ich dochody netto spadną nie tylko o składki na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne należne od wszystkich umów, ale również ze względu na brak możliwości odliczenia tych ostatnich od podatku.
W bezpiecznej sytuacji znajdują się osoby, które uzyskują dochody niepodlegające w ogóle składkom na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne. Do takich dochodów zaliczyć można wynagrodzenie dla członków zarządu wypłacane na podstawie uchwały lub wynagrodzenia prokurentów. Można do nich również zaliczyć akcje pracownicze przyznane w ramach programu motywacyjnego.

Zyskać natomiast mają osoby o najniższych dochodach, choć faktyczne korzyści w niektórych przypadkach mogą być niższe, niż zapowiadane.
Również osoby wykonujące umowy o dzieło zyskają. W dalszym ciągu bowiem umowy te mają być nieoskładkowane, a w wyniku podwyższenia kwoty wolnej oraz pierwszego progu podatkowego, zmniejszy się podatek od dochodów z tym umów.
Szczegóły rozwiązań i ich dokładne skutki dla kieszeni pracowników i kontraktorów nie są jednak jeszcze znane. Podobnie możliwości ich złagodzenia.

Więcej artykułów o prawie HR w newsletterze – PRO HR Czerwiec 2021.