Po raz 12 zorganizowaliśmy konferencję 10 Orzeczeń, podczas której omówiliśmy 10 najważniejszych orzeczeń sądowych z poprzedniego roku. Oto skrót.

Wynagrodzenie za korzystanie z wynalazku
Pracownik ma prawo do wynagrodzenia za korzystanie przez jego pracodawcę z wynalazku, niezależnie czy pracodawca uzyskał na niego ochronę patentową. Jeżeli wynalazek przynosiłby większe korzyści pracodawcy, gdyby uzyskał patent, to pracownik wynagrodzenia z uwzględnieniem tego faktu. Strony mogą ustalić inne zasady w umowie, np. wyłączyć to dodatkowe wynagrodzenie.

Wyrok SN z 8 stycznia 2020 r., sygn. II PK 173/19.

Ocena ryzyka zawodowego na każdym stanowisku
Każdy pracodawca musi sporządzić ocenę ryzyka zawodowego na każdym stanowisku pracy. Obowiązek ten dotyczy nie tylko tych pracodawców, u których występują szkodliwe czynniki biologiczne.

Wyrok NSA z 14 stycznia 2020 r., sygn. II OSK 3485/18.

Obowiązywanie regulaminu zależy od dochowania procedury uzgadniania

Uzgodnienie regulaminu to nie umowa między pracodawcą a związkami. Pracodawca przedstawia projekt, a organizacje zajmują wobec niego stanowisko lub z tego uprawnienia rezygnują. Ta procedura musi być dochowana by regulamin skutecznie obowiązywał. Jedynie zawarte w jednym piśmie uzgodnione negatywne stanowisko wszystkich lub co najmniej reprezentatywnych organizacji może zablokować wprowadzenie proponowanego przez pracodawcę regulaminu.

Wyrok SN z 15 stycznia 2020 r., sygn. III PK 206/18. 

Ryzyko pracodawcy, odpowiedzialność pracownika

Od pracownika nie można wymagać, że przewidzi przeszkodę w świadczeniu pracy i z góry przygotuje raport z wykonanych prac. Pracodawca powinien przewidzieć procedury na wypadek nieobecności pracownika, by zapewnić ciągłość organizacyjną. To od niego wymaga się przezorności.
Pracownik nie ponosi odpowiedzialności za szkody powstałe po zakończeniu pracy. 

Wyrok SN z 23 stycznia 2020 r., sygn. II PK 228/18. 

Korzystniejsze warunki pracy przy przejęciu pracowników

Przejęty na podstawie art. 231 kp pracownik, do którego stosuje się układ zbiorowy obowiązujący u wcześniejszego pracodawcy, ma u nowego pracodawcy prawo do korzystniejszych warunków zatrudnienia obowiązujących u tego nowego pracodawcy.

Wyrok SN z 6 lutego 2020 r., sygn. II PK 154/18

Za umowę o dzieło pracownika z kontrahentem to pracodawca zapłaci ZUS

Nie zawsze płatnikiem ZUSu jest ten, z kim pracownik zawarł umowę cywilnoprawną. Wyjątek dotyczy tzw. „pętli ZUS-owskiej”. Pracodawca, na rzecz którego pracownik wykonuje pracę w ramach umowy cywilnej zawartej z innym podmiotem, jest płatnikiem składek za tego pracownika. Mimo że to ta osoba trzecia zgłasza pracownika do ZUS.  

Wyrok SN z 19 lutego 2020 r., sygn. III UK 104/19

Prawo działa wstecz, gdy chodzi o korzyść pracownika 

Porozumienie o zawieszeniu stosowania procedury wypłat dodatkowej pensji nie może działać wstecz. Nie można pozbawić pracownika prawa do świadczeń, które stały się już wymagalne i powstały przed zawarciem porozumienia. 
Z kolei, jeżeli pracodawca postanawia o podwyższeniu wynagrodzeń z mocą wsteczną, to musi wypłacić wyrównanie także byłym pracownikom.

Wyrok SN z 20 lutego 2020 r., sygn. I BP 4/18

Umowa o dzieło to czasem zlecenie

Z jednej strony umowa o dzieło nie musi opiewać koniecznie na czynności wyrafinowane czy skomplikowane, ale nawet proste. Z drugiej strony, jeżeli przedmiot umowy jest wykonywany cyklicznie, a wykonawca otrzymuje stałe, miesięczne wynagrodzenie, to umowa może zostać przekwalifikowana na umowę o świadczenie usług. 

Wyrok SN z 2 września 2020 r., sygn. I UK 96/19

Liczy się ochrona w chwili zwolnienia 

Jeżeli pracownik znajduje się w okresie szczególnej ochrony, to sąd orzeka o przywróceniu do pracy. O statusie chronionego decyduje stan na chwilę zwolnienia z pracy, a nie na chwilę wydawania wyroku. 

Wyrok SN z 22 września 2020 r., sygn. I PK 197/19

Umowa doradcza nie zawsze na 19% podatku

Organy podatkowe badają, czy przedsiębiorca, z którym została zawarta umowa na doradztwo, nie wykonuje również czynności zarządczych. Jeżeli tak, to nie może skorzystać z podatku liniowego. 

Wyrok NSA z 20 października 2020 r., sygn. II FSK 1277/18

Pracodawca może żądać prywatnych informacji o pracowniku by chronić załogę

Pracodawca może żądać prywatnych informacji, np. miejsca podróży, jeżeli ma na celu ochronę pracowników przed Covidem. Za odmowę informacji lub podanie nieprawdy pracodawca może zwolnić pracownika dyscyplinarnie. Pierwszeństwo ma dobro ogółu nad prywatnością pracownika. Zasady ochrony załogi przed Covidem, które uprawnią pracodawcę do takich działań powinny zostać zawarte w specjalnym regulaminie.

Wyrok SO w Olsztynie z 29 stycznia 2021 r., sygn. IV Pa 79/20

Więcej artykułów o prawie HR w newsletterze – PRO HR marzec 2021.