Prezydent podpisał  „Tarczę antykryzysową 3.0.”. Jakie najważniejsze formy pomocy i ułatwienia dla pracodawców przewiduje aktualnie Tarcza Antykryzysowa?

I Przestój ekonomiczny
 

• Przedsiębiorcy, a także organizacje pozarządowe w rozumieniu art. 3 ust. 2 oraz podmioty, o których mowa w art. 3 ust. 3 ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie, u których wystąpił określony spadek obrotów gospodarczych, mogą wprowadzić na podstawie porozumienia ze stroną społeczną przestój ekonomiczny. Przestój może obejmować osoby zatrudnione na podstawie umów o pracę, umów o pracę nakładczą, umów zlecenia oraz innych umów o świadczenie usług, do których stosuje się odpowiednio przepisy o zleceniu. Taki przestój nie obejmuje osób na działalności gospodarczej (b2b).
• W ramach przestoju pracodawca może obniżyć wynagrodzenie pracowników nie więcej niż o 50%. Obniżone wynagrodzenie nie może być niższe niż minimalne wynagrodzenie za pracę w przeliczeniu na etat.
• Po wprowadzeniu przestoju, pracodawca może otrzymać od państwa dofinansowanie obniżonego wynagrodzenia pracowników oraz składek na ubezpieczenia społeczne należnych od pracodawcy od kwoty dofinansowania.
• Wysokość dofinansowania wynosi połowę minimalnego wynagrodzenia za pracę tj. 1.300,00 zł brutto dla pełnego etatu. Wysokość dofinansowania nie zależy od wysokości obniżonego wynagrodzenia, ulega jednak przeliczeniu w przypadku niepełnego etatu. 
• Dofinansowanie nie obejmie pracowników, którzy w miesiącu poprzedzającym miesiąc, w którym pracodawca złożył wniosek o przyznanie pomocy, zarabiali więcej niż 15 994,41 zł brutto).
• Dofinansowanie można uzyskać przez łączny okres 3 miesięcy od miesiąca złożenia wniosku o dofinansowanie, w okresie przestoju (Rada Ministrów może wydłużyć ten okres). 
• Dofinansowanie oznacza, że część obniżonego wynagrodzenia zostanie sfinansowana przez państwo ze środków Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych. Dofinansowanie nie oznacza, że pracownicy otrzymają od państwa dodatkowe wynagrodzenia ponad kwotę wynagrodzenia obniżonego w ramach przestoju ekonomicznego.
• Pracodawca nie może wypowiedzieć umów o pracę z przyczyn niedotyczących pracowników osobom objętym przestojem ekonomicznym, na które otrzymał dofinansowanie przez okres dofinansowania.

II Ograniczenie wymiaru czasu pracy
 

• Przedsiębiorcy, a także organizacje pozarządowe w rozumieniu art. 3 ust. 2 oraz podmioty, o których mowa w art. 3 ust. 3 ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie, u których wystąpił spadek obrotów gospodarczych, mogą obniżyć, na podstawie porozumienia ze stroną społeczną, wymiar czasu pracy pracowników maksymalnie o 20%, nie więcej jednak niż do 0,5 etatu. Obniżone wynagrodzenie nie może być niższe niż wynagrodzenie minimalne, w przeliczeniu na część etatu.
• W związku z obniżeniem wymiaru czasu pracy pracodawca może otrzymać od państwa dofinansowanie obniżonego wynagrodzenia pracowników oraz składek na ubezpieczenia społeczne należnych od pracodawcy od kwoty dofinansowania.
• Wysokość dofinansowania wynosi połowę obniżonego wynagrodzenia, nie więcej jednak niż 40% przeciętnego wynagrodzenia z poprzedniego kwartału poprzedzającego złożenie wniosku ogłaszanego przez Prezesa GUS, obowiązującego na dzień złożenia wniosku (aktualnie jest to kwota 2.132,59 zł).
• Warunki przyznania dofinansowania są analogiczne jak przy postoju ekonomicznym (patrz powyżej).

III Dofinansowanie z Funduszu Pracy. Sfinansowanie wynagrodzeń i składek społecznych przez starostę

• Starosta może dofinansować część kosztów wynagrodzeń oraz należnych od nich składek na ubezpieczenia społeczne u przedsiębiorców, u których nastąpił spadek obrotów gospodarczych. Dofinansowanie może objąć osoby zatrudnione na podstawie umów o pracę, umów o pracę nakładczą, umów zlecenia oraz innych umów o świadczenie usług, do których stosuje się odpowiednio przepisy o zleceniu.
• Dofinansowanie może zostać przyznane mikro-, małym i średnim przedsiębiorcom. 
• Wysokość dofinansowania wynosi maksymalnie 50%, 70% i 90% minimalnego wynagrodzenia, powiększona o składki na ubezpieczenia społeczne i będzie uruchamiana odpowiednio od 30%, 50% i 80% spadku obrotów. Tym samym Pracodawca może uzyskać dofinansowanie na jednego pracownika odpowiednio w wysokości 1.300 zł, 1.820 zł, 2.340 zł (+składki).
• Dofinansowanie może zostać udzielone na okres nie dłuższy niż 3 miesiące począwszy od miesiąca złożenia wniosku. 
• Przedsiębiorca jest obowiązany do utrzymania w zatrudnieniu pracowników objętych dofinansowaniem przez okres dofinansowania. 
• Przedsiębiorca nie może otrzymać powyższego dofinansowania w części, w której te same koszty zostały albo zostaną sfinansowane z innych środków publicznych.

Mikropożyczka

• Mikro przedsiębiorca, który prowadził działalność gospodarczą przed 1 kwietnia 2020 r. może skorzystać z pożyczki udzielanej przez starostę z Funduszu Pracy w wysokości do 5.000,00 zł na okres do 12 miesięcy z trzymiesięcznym okresem karencji. Pożyczka ulega umorzeniu wraz z odsetkami, pod warunkiem, że przedsiębiorca będzie prowadził działalność gospodarczą przez 3 miesiące od uzyskania pożyczki. Konieczne jest jednak złożenie wniosku o umorzenie pożyczki wraz z oświadczeniem przedsiębiorcy, że prowadził działalność gospodarczą przez wymagany okres. 

IV Zwolnienie z obowiązku płacenia składek
 

• ZUS, na wniosek przedsiębiorcy, zwolni go z obowiązku uiszczenia nieopłaconych składek na: ubezpieczenia społeczne, zdrowotne, Fundusz Pracy, Fundusz Solidarnościowy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych lub Fundusz Emerytur Pomostowych za okres od 1 marca 2020 r. do 31 maja 2020 r. 
• Zwolnienie ze składek w pełnej wysokości uzyskają przedsiębiorcy, którzy prowadzili działalność gospodarczą przed dniem 1 lutego 2020 r. i zgłosili do ubezpieczeń społecznych mniej niż 10 osób. Płatnicy, którzy zgłosili do ubezpieczeń od 10 do 49 osób, otrzymają zwolnienie w wysokości 50% łącznej kwoty nieopłaconych należności z tytułu składek wykazanych w deklaracji rozliczeniowej złożonej za dany miesiąc. 
• Liczbę ubezpieczonych oblicza się nie uwzględniając ubezpieczonych będących pracownikami młodocianymi, zatrudnionymi w celu przygotowania zawodowego.
• Zwolnienie ze składek przysługuje również samozatrudnionym, w pełnej wysokości, jeżeli prowadzili działalność przed 1 kwietnia 2020 r. i przychód z tej działalności uzyskany w pierwszym miesiącu, za który jest składany wniosek o zwolnienie z opłacania składek, nie był wyższy niż 15.681 zł. W przypadku, gdy przychód przekroczył tą kwotę, możliwe jest uzyskanie zwolnienia jeżeli dochód uzyskany w lutym 2020 r. nie był wyższy niż 7.000 zł.
• Zwolnienie z opłacania składek na ubezpieczenie zdrowotne za kwiecień - maj przysługuje również korzystającym z tzw. „ulgi na start”, jeżeli rozpoczęli prowadzenie działalności przed 1 kwietnia 2020 r., przychód uzyskany w pierwszym miesiącu, za który jest składany wniosek o zwolnienie nie przekroczy 15.681 zł. Jeżeli przychód ten będzie wyższy, możliwość skorzystania z pomocy uzależniona będzie od uzyskanego dochodu w lutym 2020 r., który nie może przekroczyć 7.000 zł.

V Skrócenie nieprzerwanego odpoczynku, elastyczny czas pracy, mniej korzystne warunki zatrudnienia
 

• Pracodawcy dotknięci skutkami rozprzestrzeniania się wirusa COVID-19 mogą korzystać z następujących rozwiązań:

1. skrócenia nieprzerwanego odpoczynku dobowego z co najmniej 11 do nie mniej niż 8 godzin i nieprzerwanego odpoczynku tygodniowego z co najmniej 35 godzin do nie mniej niż 32 godzin;
2. zawarcia porozumienia o wprowadzeniu systemu równoważnego czasu pracy, w którym dopuszcza się przedłużenie dobowego wymiaru czasu pracy, nie więcej niż do 12 godzin – bez konieczności spełnienia przesłanek do wprowadzenia tego systemu czasu pracy, o których mowa w Kodeksie Pracy, w dłuższym okresie rozliczeniowym tj. nieprzekraczającym 12 miesięcy;
3. zawarcia porozumienia o stosowaniu mniej korzystnych warunków zatrudnienia niż wynikające z umów o pracę zawartych z pracownikami, w zakresie i przez czas ustalony w porozumieniu. 

VI Zawieszenie badań profilaktycznych
 

• Ustawa przewiduje zawieszenie obowiązku wykonywania badań:
  a. okresowych, a także badań pracowników w warunkach narażenia na działanie substancji i czynników rakotwórczych lub pyłów zwłókniających;
  b. badań lekarskich i psychologicznych kierowców wykonujących przewóz drogowy zgodnie z ustawą o transporcie drogowym;
  c. okresowych badań lekarskich i badań psychologicznych maszynistów zgodnie z ustawą o transporcie kolejowym.
• Zawieszenie obowiązku nie obejmuje przeprowadzenia badań wstępnych i kontrolnych, ale zakłada możliwość wykonywania ich w innym trybie. W przypadku braku dostępności lekarza uprawnionego do przeprowadzenia badania wstępnego lub kontrolnego, badanie może przeprowadzić inny lekarz. Orzeczenie lekarskie wydane w takim trybie traci moc po upływie 30 dni od dnia odwołania stanu epidemii.
• Po odwołaniu stanu epidemii pracodawca i pracownik są obowiązani niezwłocznie podjąć wykonywanie zawieszonych obowiązków i wykonać je w okresie nie dłuższym niż 60 dni od dnia odwołania danego stanu.

VII Szkolenia wstępne bhp
 

• W okresie stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii dopuszcza się przeprowadzanie szkoleń wstępnych w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy i służby w całości za pośrednictwem środków komunikacji elektronicznej.
• Powyższe nie dotyczy instruktażu stanowiskowego:

1. pracownika zatrudnianego na stanowisku robotniczym;
2. pracownika zatrudnionego na stanowisku, na którym występuje narażenie na działanie czynników niebezpiecznych;
3. pracownika przenoszonego na stanowisko, o którym mowa w pkt 1 i 2;
4. ucznia odbywającego praktyczną naukę zawodu oraz studenta odbywającego praktykę studencką.

• W przypadku gdy termin przeprowadzenia szkolenia okresowego w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy lub bezpieczeństwa i higieny służby przypada w:

1. okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii lub
2. w okresie 30 dni od dnia odwołania stanu zagrożenia epidemicznego, w przypadku gdy nie zostanie ogłoszony stan epidemii, albo stanu epidemii

termin ten wydłuża się do 60 dnia od dnia odwołania stanu zagrożenia epidemicznego, w przypadku gdy nie zostanie ogłoszony stan epidemii, albo stanu epidemii.
 

VIII Dodatkowe uprawnienia dla firm o krytycznym znaczeniu
 

• Pracodawcy odpowiadający m.in. za  zaopatrzenie w energię, surowce energetyczne i paliwa, sieci teleinformatyczne, zaopatrzenie w wodę, transport, produkcję, składowanie, przechowywanie i stosowanie substancji chemicznych i promieniotwórczych (a także ich podwykonawcy i kluczowi dostawcy), jak również prowadzący działalność w sektorze rolno-spożywczym związaną z wytwarzaniem lub dostarczaniem żywności, będą mogli zmienić system lub rozkład czasu pracy pracowników w sposób niezbędny dla zapewnienia ciągłości funkcjonowania przedsiębiorstwa. 
• Taką zmianą może być wprowadzenie systemu równoważnego czy zadaniowego czasu pracy z pominięciem zasad i ograniczeń wynikających z Kodeksu pracy. 
• Zmiany systemów czy rozkładów czasu pracy będą mogły wejść w życie ze skutkiem natychmiastowym, po ich zakomunikowaniu pracownikom. 
• Drugim szczególnym uprawnieniem pracodawcy jest możliwość polecenia pracownikom świadczenia pracy w godzinach nadliczbowych w zakresie i wymiarze niezbędnym dla zapewnienia ciągłości funkcjonowania zakładu. 
• Ponadto, pracodawca może zobowiązać pracownika do pozostawania poza normalnymi godzinami pracy w gotowości do wykonywania pracy w zakładzie pracy lub w innym miejscu wyznaczonym przez pracodawcę (przepisu art. 1515 § 2 zdanie drugie k.p. nie stosuje się (a więc dyżur może naruszać prawo do odpoczynku). 
• Można także polecić pracownikowi realizowanie prawa do odpoczynku w wyznaczonym przez siebie miejscu.
• W ramach zmian w organizacji pracy na podstawie ustawy pracodawca może odmówić pracownikowi udzielenia urlopu wypoczynkowego, urlopu na żądanie, urlopu bezpłatnego i innych urlopów.

IX Wykonywanie pracy w niedzielę
 

• Ustawa łagodzi ograniczenia dotyczące handlu w niedzielę. W okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii oraz w okresie 30 dni następujących po ich odwołaniu, możliwe jest wykonywanie czynności związanych z rozładowywaniem, przyjmowaniem i ekspozycją towarów pierwszej potrzeby.
• Zwolnienie z ograniczeń handlu nie obowiązuje w niedziele, w które przypada święto. 
   

X Zmiany w zakresie pobytu i pracy cudzoziemców

Zezwolenia na pobyt czasowy 

• Jeżeli upływ terminu ważności zezwolenia na pobyt lub okresu bezwizowego wypadaja w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii, termin ten ulega przedłużeniu do upływu 30 dnia następującego po dniu odwołania tego ze stanów, który obowiązywał jako ostatni.
• Wydłużone zostało prawo do pracy w przypadku, gdy praca świadczona jest w oparciu o jednolite zezwolenie na pobyt czasowy i pracę. Praca musi być świadczona na warunkach wskazanych w wydanym zezwoleniu na pobyt czasowy i pracę. 

Ważność wydanych wiz

• Analogicznie, wydłużeniu ulega również termin ważności wizy krajowej („typ D“), która stanowi często podstawę pobytową dla cudzoziemców świadczących pracę. Jednocześnie wydłużono termin do złożenia wniosku o jej przedłużenie. Przedłużanie wizy z mocy prawa nie będzie wymagało wydania nowej naklejki wizowej.

Ważność wydanych kart pobytu

• Analogicznie, wydłużeniu ulega również termin ważności kart pobytu – jeżeli upływa w czasie stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii, przedłuża się do 30. dnia od dnia odwołania tego ze stanów, który obowiązywał jako ostatni. W takiej sytuacji kart pobytu nie wydaje się ani się nie wymienia. 

Zezwolenie na pracę oraz oświadczenie o zamiarze powierzenia pracy cudzoziemcowi  

• Wydłużeniu uległ okres ważności zezwoleń na pracę oraz zezwoleń na pracę sezonową, a także maksymalny okres pracy na podstawie oświadczenia o powierzeniu wykonywania pracy. Wydłużony okres obejmuje stan zagrożenia epidemicznego lub stan epidemii oraz następujące po nich dodatkowe 30 dni. Co istotne, upływ terminu legalnej pracy musi nastąpić w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego i stanu epidemii, nie w okresie 30 dni następujących bezpośrednio po ich odwołaniu.
• Termin złożenia wniosku o przedłużenie zezwolenia na pracę upływa w ostatnim dniu okresu ważności zezwolenia na pracę przedłużonego z mocy prawa.

Przedłużenie legalności pobytu

• Pobyt cudzoziemca przebywającego na terytorium RP w dniu, od którego po raz pierwszy ogłoszono stan zagrożenia epidemicznego: 

- na podstawie wizy Schengen,
- na podstawie wizy wydanej przez inne państwo obszaru Schengen,
- na podstawie dokumentu pobytowego wydanego przez inne państwo obszaru Schengen,
- w ramach ruchu bezwizowego,
- na podstawie wizy długoterminowej wydanej przez inne państwo członkowskie Unii Europejskiej niebędące państwem obszaru Schengen, jeżeli zgodnie z przepisami prawa Unii Europejskiej uprawnia ona do pobytu na terytorium RP,
- na podstawie dokumentu pobytowego wydanego przez inne państwo członkowskie Unii Europejskiej niebędące państwem obszaru Schengen, jeżeli zgodnie z przepisami prawa Unii Europejskiej uprawnia ona do pobytu na terytorium RP,

a którego prawo pobytu wygasło w okresie stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii, uważa się za legalny w okresie od dnia następującego po ostatnim dniu pobytu wynikającego z posiadanego tytułu pobytowego (w tym w ramach ruchu bezwizowego) do upływu 30 dnia następującego po dniu odwołania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii, w zależności od tego, który będzie obowiązywał jako ostatni.

• W przypadku cudzoziemców przebywających w RP na podstawie jednego z powyższych tytułów pobytowych (w tym w ramach ruchu bezwizowego), uznanie pobytu za legalny będzie dotyczyło tylko osób, które 14 marca 2020 r. przebywały w kraju na podstawie takich tytułów. Nie dotyczy osób, które wjechały do RP później.
• Cudzoziemcy są również uprawnieni do wykonywania pracy w okresie pobytu uznawanego za legalny, jeżeli posiadają tytuł umożliwiający im pracę, tj. zezwolenie na prace, zezwolenie na pracę sezonową lub oświadczenie o zamierzeniu powierzeniu wykonywania pracy.

Co jeszcze pracodawca powinien wiedzieć?

Dodatkowy zasiłek opiekuńczy

• W przypadku zamknięcia żłobka, klubu dziecięcego, przedszkola, szkoły lub innej placówki, do których uczęszcza dziecko, albo niemożności sprawowania opieki przez nianię lub dziennego opiekuna z powodu COVID-19, ubezpieczonemu zwolnionemu od wykonywania pracy z powodu konieczności osobistego sprawowania opieki nad:

1. dzieckiem do lat 8,
2. dzieckiem legitymującym się orzeczeniem o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności do ukończenia 18 lat albo dzieckiem z orzeczeniem o niepełnosprawności lub orzeczeniem o potrzebie kształcenia specjalnego

przysługuje dodatkowy zasiłek opiekuńczy – nie dłużej niż do 14 czerwca 2020 r. 

• Zasiłek ten przysługuje również w przypadku niemożności zapewnienia opieki przez żłobek, klub dziecięcy, przedszkole, placówkę pobytu dziennego oraz inną placówkę lub podmiot zatrudniający dziennych opiekunów z powodu czasowego ograniczenia funkcjonowania tych placówek w związku z COVID-19, przez okres niemożności zapewnienia opieki przez te placówki, jednak nie dłużej niż do 14 czerwca 2020 r.
• Ponadto o zasiłek mogą się ubiegać również ubezpieczeni, którzy podejmą decyzję o osobistym sprawowaniu opieki – zasiłek ten przysługuje jednak nie dłużej niż do 14 czerwca 2020 r.
• Dodatkowy zasiłek opiekuńczy przysługuje również ubezpieczonemu zwolnionemu od wykonywania pracy z powodu konieczności osobistego sprawowania opieki nad dorosłą osobą niepełnosprawną – w przypadku zamknięcia szkoły, ośrodka rewalidacyjno-wychowawczego, ośrodka wsparcia, warsztatu terapii zajęciowej lub innej placówki pobytu dziennego o podobnym charakterze z powodu COVID-19. Zasiłek przysługuje nie dłużej niż do 14 czerwca 2020 r.

Świadczenie postojowe
 

• Osoby, które rozpoczęły działalność gospodarczą przed 1 kwietnia 2020 r. mają prawo do otrzymania świadczenia postojowego wynoszącego 2.080,00 zł brutto. 
• Świadczenie postojowe może uzyskać przedsiębiorca, jeżeli wystąpił u niego przestój:

1. w przypadku zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej po 31 stycznia 2020 r.,
2. w razie braku zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej - pod warunkiem zmniejszenia przychodu w miesiącu poprzedzającym miesiąc złożenia wniosku o co najmniej 15% w porównaniu z miesiącem poprzednim.

• Świadczenie postojowe przysługuje również osobom wykonującym umowę agencyjną, zlecenia, umowę o dzieło oraz inną umowę o świadczenie usług, jeżeli u zleceniodawcy lub zamawiającego nastąpi przestój w działalności. 
• Osobie wykonującej umowę cywilnoprawną świadczenie postojowe przysługuje jeżeli umowa cywilnoprawna została zawarta przed dniem 1 kwietnia 2020 r. a przychód z umowy cywilnoprawnej uzyskany w miesiącu poprzedzającym miesiąc, w którym został złożony wniosek o świadczenie postojowe, nie był wyższy od 15.994,41 zł.
• Świadczenie postojowe może zostać przyznane ponownie (maksymalnie 3 razy), na podstawie oświadczenia osoby uprawnionej, której wypłacono świadczenie postojowe.
• Wypłata po raz kolejny świadczenia postojowego może zostać dokonana nie wcześniej niż w miesiącu następującym po miesiącu wypłaty świadczenia postojowego.
• Warunkiem przyznania kolejnego świadczenia postojowego jest wykazanie w oświadczeniu, że sytuacja materialna wykazana we wniosku nie uległa poprawie.

Wydłużenie terminu płatności zaliczek na PIT

• Przedsiębiorcy, którzy są płatnikami zaliczek na PIT powinni wpłacić zaliczki pobrane za marzec i kwiecień 2020 r. od przychodów ze stosunku służbowego, pracy oraz od zasiłków z ubezpieczenia społecznego wypłacanych przez płatnika na rachunek urzędu skarbowego w terminie do 1 czerwca 2020 r. Do tej daty mogą dysponować pobranymi przez siebie środkami pieniężnymi.

Odstąpienie od pobierania odsetek za zwłokę przez ZUS
 

• Ze względów gospodarczych związanych z wystąpieniem  COVID-19, ZUS może na wniosek dłużnika odstąpić od pobierania odsetek za zwłokę od należności z tytułu składek należnych za okres przypadający pod dniu 31 grudnia 2019 r.
• Wniosek może być złożony do ZUS w terminie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii albo w okresie 30 dni następujących po ich odwołaniu.

Późniejsze wdrożenie PPK

• Przesunięto terminy zawarcia umowy o zarządzanie PPK dla pracodawców objętych obowiązkiem tworzenia PPK od 1 stycznia 2020r. 
• W konsekwencji umowa o prowadzenie PPK powinna zostać zawarta do 10 listopada 2020 r., a umowa o zarządzanie PPK do 27 października 2020 r.