Zdaniem ZUS płatnik nie ma prawa wyboru podstawy prawnej do zastosowania zwolnienia ze składek

2019.11.04

Jeżeli jest przepis ściśle odpowiadający danej sprawie, to płatnik nie może wybrać zastosowania innego przepisu, bardziej ogólnego, nawet jeżeli także odpowiadałby danemu stanowi faktycznemu. Sprawa z września 2019 roku dotyczyła pracodawcy, który chciał zapewnić swoim pracownikom bony żywieniowe SODEXO. 

Pracownicy ponosiliby część kosztów zakupu w formie potrąceń z ich wynagrodzeń. Postanowienia o współfinansowaniu bonów przez pracowników miały być ujęte w regulaminie wynagradzania spółki. Pracodawca miał jednak wątpliwości czy wartość bonu żywieniowego (rozumiana jako różnica między ceną nabycia uiszczoną przez pracodawcę, a kwotą potrąconą z wynagrodzenia pracownika) stanowi podstawę wymiaru składek ubezpieczeniowych. Intencją pracodawcy było skorzystanie ze zwolnienia określonego w Rozporządzeniu składkowym dotyczącego tzw. „świadczeń za złotówkę”. ZUS nie zgodził się ze stanowiskiem pracodawcy i stwierdził, że o zastosowaniu konkretnego zwolnienia rozstrzyga rodzaj świadczenia. Dla świadczeń w zakresie posiłków w Rozporządzeniu zostały przewidziane już osobne, specjalne zwolnienia, wobec czego zastosowanie innego zwolnienia do świadczenia, którego przedmiotem jest także wyżywienie pracowników jest niedopuszczalne, pomimo spełnienia warunków w nim określonych. W przeciwnym bowiem wypadku, w ocenie ZUS, panowałaby dowolność w zakresie stosowania zwolnień, których nie należy interpretować rozszerzająco.

Dotychczas ZUS zajmował zwykle liberalne stanowisko w kwestii zwolnienia dotyczącego świadczeń częściowo odpłatnych i nie zawężał możliwości jego stosowania do świadczeń, które nie zostały wymienione w innych punktach Rozporządzenia składkowego. Wydaje się, że gdyby intencją prawodawcy było ograniczenie zakresu stosowania tego zwolnienia to przepisy wskazałyby na to wprost, np. poprzez umieszczenie zastrzeżenia, że przepisu nie stosuje się do określonej kategorii czy rodzaju świadczeń. Należy obserwować, czy ta decyzja jest jednostkowym odstępstwem od dotychczasowej praktyki, czy też stanowi początek trwałej linii interpretacyjnej, która może nieść za sobą niekorzystne skutki dla pracodawców i pracowników korzystających z omawianego zwolnienia.