Dyrektywa o ochronie sygnalisty a prawo krajowe

2019.12.05

W polskim systemie prawnym nie ma aktu prawnego, które regulowałby kompleksowo sytuację sygnalisty. Ostatnia próba podjęta przez ustawodawcę to projekt ustawy o odpowiedzialności podmiotów zbiorowych (UOPZ), który w styczniu br. wpłynął do Sejmu. Koresponduje on z założeniami dyrektywy w zakresie w jakim obliguje przedsiębiorców do wdrożenia procedury zgłaszania nadużyć oraz nakazuje chronić sygnalistów. Chociaż w myśl zasady dyskontynuacji praw parlamentu nie jest obecnie procedowany to stanowi jednak ważny punkt odniesienia.

 

Dyrektywa o ochronie sygnalisty

UOPZ

  • Obowiązek wdrożenia procedury zgłaszania naruszeń i postępowania w związku ze zgłoszeniem
  • Zapewnienie anonimowości na życzenie sygnalisty
  • Ochrona danych osobowych sygnalisty

 

 

  • Obowiązek wdrożenia procedury zgłaszania naruszeń i postępowania w związku ze zgłoszeniem
  • Zapewnienie anonimowości na życzenie sygnalisty
  • Ochrona danych osobowych sygnalisty
  • Ochrona przed działaniami odwetowymi i dyskryminacją
  • Zakaz wypowiedzenia umowy o pracę w związku ze zgłoszeniem w dobrej wierze (w przypadku nieuzasadnionego wypowiedzenia, sygnaliście może przysługiwać odszkodowanie za cały okres pozostawania bez pracy lub przywrócenie do pracy)

 

 

Dyrektywa o ochronie sygnalisty

UOPZ

Zakaz, w szczególności:

 

  • wypowiedzenia umowy o pracę w związku ze zgłoszeniem w dobrej wierze
  • zawieszenia, przymusowego urlopu bezpłatnego, zwolnienia lub równoważnych środków
  • degradacji lub wstrzymania awansu
  • przekazania obowiązków, zmiany miejsca pracy, obniżenia wynagrodzenia, zmiany godzin pracy
  • wstrzymania szkoleń
  • negatywnej oceny wyników lub wystawienia negatywnej opinii o pracowniku
  • nałożenia kary dyscyplinarnej, nagany lub innej kary, w tym finansowej
  • przymusu, zastraszania, mobbingu lub wykluczenia w miejscu pracy
  • dyskryminacji, niekorzystnego lub niesprawiedliwego traktowania

nieprzekształcenia umowy o pracę na czas określony w umowę o pracę na czas nieokreślony

 

 

Warto także nadmienić, że projekt UOPZ zmieniał reżim odpowiedzialności karnej podmiotów zbiorowych. Założeniem była  możliwość skazania spółki za każde przestępstwo popełnione bezpośrednio w związku z jej działalnością, bez czekania na skazanie sprawcy a nawet, gdy go nie wykryto. Oznacza to, że spółka - pracodawca  mogłaby ponieść odpowiedzialność także za przestępstwa przeciwko prawom pracownika, co dotychczas było niemożliwe. Projekt przewidywał surowe kary - rozwiązanie spółki lub nałożenie na nią kary finansowej – w wysokości od 30,000 do 30,000,000 zł. Prokuratura  miała prawo kontrolować czy w przypadku zgłoszenia podejrzenia przestępstwa Spółka przeprowadziła wewnętrzne śledztwo. Jeżeli takiego postępowania nie przeprowadzono, możliwe było podwyższenie kary grzywny do 60,000,000 zł.