Odpowiedzialność karna spółek nie jest niczym nowym w polskim prawie. Projektowana ustawa zmienia jednak całkowicie mechanizm odpowiedzialności, tworząc nowe podstawy i procedury. Proponowane rozwiązania wymuszą zmiany w organizacji przedsiębiorstw.

Obecnie, aby skierować akt oskarżenia przeciwko spółce (za niektóre przestępstwa), w pierwszej kolejności, osoba fizyczna działająca w jej imieniu (np. członek zarządu, prokurent, pracownik) musi zostać prawomocnie skazana przez sąd. 

Projekt ustawy pozwala na prowadzenie sprawy przeciwko spółce niezależnie od tego, czy sprawca przestępstwa jest znany i czy zostanie skazany. Na mocy projektowanych przepisów w jednym procesie, równocześnie, może zostać oskarżona i spółka, i osoba działająca w jej imieniu (np. członek zarządu, prokurent lub menadżer).

Projekt nie zawiera zamkniętego katalogu przestępstw, za które może odpowiadać podmiot zbiorowy (tak jak to jest obecnie). Odpowiedzialność dotyczyć będzie czynów zabronionych związanych z działalnością spółki. 

Przykładowo, aktualnie obowiązująca ustawa nie pozwala na skazanie spółki – pracodawcy, za występujący w jego organizacji mobbing, który może być przestępstwem uporczywego lub złośliwego naruszania praw pracownika. Projekt nowej ustawy dopuszcza już taką możliwość. Podobnie jest w przypadku przestępstwa utrudniania działalności związku zawodowego, niezgłoszenia wymaganych danych do ZUS, niezgłoszenia ciężkiego wypadku przy pracy lub narażenia pracownika na niebezpieczeństwo utraty zdrowia lub życia przez naruszenie przepisów BHP. 

Spółki będą także odpowiadać za wszystkie przestępstwa skarbowe popełnione w związku z ich działalnością.

Projekt ustawy zwiększa także kary grożące spółkom. Podstawowymi karami przewidzianymi w projekcie są: likwidacja podmiotu zbiorowego i kara pieniężna w wysokości od 30,000 do 30,000,000 zł. Projekt zawiera także liczne kary uboczne, które można orzec wobec spółek winnych przestępstw, w tym zakaz reklamy, zamknięcie oddziału, zakaz ubiegania się o zamówienia publiczne, wstrzymanie dotacji lub innych subwencji a nawet zakaz prowadzenia określonej działalności.