Od 25 września obowiązują przepisy ustawy o ochronie sygnalistów. Od tego dnia osoby, które w kontekście związanym z pracą i w dobrej wierze zgłoszą naruszenia prawa, będą podlegać ochronie. Ochrona nie obejmie donosicieli działających w złej wierze. 

Dobra czy zła wiara?
W przestrzeni publicznej błędnie jednak definiuje się „dobrą wiarę”. Zgodnie z ustawą o ochronie sygnalistów, warunkiem objęcia sygnalisty ochroną jest uzasadnione przypuszczenie, że jego zgłoszenie jest prawdziwe w momencie dokonywania. Nie ma znaczenia, dlaczego dokonał zgłoszenia (w celu ochrony interesu publicznego, pokazania się z dobrej strony, zaszkodzenia komuś). Nie ma także znaczenia czy ostatecznie okaże się, że do naruszenia prawa doszło, czy nie. Liczy się tylko uzasadnione przekonanie sygnalisty, oceniane na moment dokonania zgłoszenia. 

Jak rozpoznać fałszywe zgłoszenie?
Bardzo trudno będzie udowodnić, że zgłaszający już w chwili dokonywania zgłoszenia wiedział, że jest ono fałszywe. Sygnaliści informują o zdarzeniach, które miały miejsce często niesłusznie oceniając je jako naruszenie prawa. Takie zgłoszenia nie są jednak, w rozumieniu ustawy, składane w złej wierze. 
O świadomym fałszywym zgłoszeniu musi świadczyć całokształt okoliczności. Ocenić trzeba wykształcenie, wiedzę i doświadczenie zgłaszającego, jego relacje z osobą podejrzewaną, dowody ujawnione w trakcie postępowania. 

Fałszywe zgłoszenie – konsekwencje
Osoba dokonująca fałszywego zgłoszenia nie uzyskuje statusu sygnalisty i nie ma żadnej ochrony. Świadomie fałszywe zgłoszenie może uzasadnić konsekwencje dyscyplinarne – łącznie z rozwiązaniem umowy o pracę. Osoba, która została przez fałszywego „donosiciela” pokrzywdzona (np. osoba, którą wskazano jako sprawcę naruszenia) może żądać od niego odszkodowania. 
Dokonanie świadomego, fałszywego zgłoszenia stanowi przestępstwo zagrożone karą grzywny, ograniczenia wolności lub pozbawienia wolności do lat 2. 
 

Więcej artykułów o prawie HR w newsletterze – PRO HR Wrzesień 2024