Osoby objęte ochroną międzynarodową są zwolnione z obowiązku uzyskania jakiegokolwiek zezwolenia na pracę w Polsce. Dotyczy to również pracy tymczasowej. 

Polska udziela ochrony uchodźcom.

Przepisy przewidują dwie formy ochrony międzynarodowej:

• status uchodźcy – udzielany, jeżeli cudzoziemiec na skutek uzasadnionej obawy przed prześladowaniem w kraju pochodzenia z powodu rasy, religii, narodowości, przekonań politycznych lub przynależności do określonej grupy społecznej nie może lub nie chce korzystać z ochrony tego kraju,
• ochronę uzupełniającą – udzielaną, jeżeli cudzoziemiec nie spełnia warunków nadania mu statusu uchodźcy, jednak nie może lub nie chce korzystać z ochrony kraju pochodzenia ze względu na to, że powrót do tego kraju może narazić go na rzeczywiste ryzyko doznania poważnej krzywdy przez orzeczenie kary śmierci lub wykonanie egzekucji, tortury, nieludzkie lub poniżające traktowanie albo karanie, lub poważne i zindywidualizowane zagrożenie dla życia lub zdrowia wynikające z powszechnego stosowania przemocy wobec ludności cywilnej w sytuacji międzynarodowego lub wewnętrznego konfliktu zbrojnego.

Zarówno statusu uchodźcy, jak i ochrony uzupełniającej udziela się na czas nieoznaczony.

Ze względu na okoliczności, w wyniku których osoby te zdobyły prawo do legalnego pobytu w Polsce, ich sytuacja jest szczególna. Osoby, którym przysługuje ochrona międzynarodowa, uprawnione są jednak do tego samego, co inni legalnie przebywający w Polsce cudzoziemcy – m.in. swobodnego przemieszczania się po Polsce i Europie, a także podejmowania zatrudnienia.

Dla pracodawcy zatrudnienie na terytorium Polski osoby posiadającej ochronę międzynarodową nie różni się od zatrudnienia obywatela polskiego. Osoby objęte ochroną międzynarodową są bowiem zwolnione z obowiązku uzyskania jakiegokolwiek zezwolenia na pracę – tym samym uprawnione są do pracy na terytorium Polski bez ograniczeń. Dotyczy to również pracy tymczasowej. 

Na każdym pracodawcy ciąży obowiązek kontroli dokumentów.

Przed rozpoczęciem pracy powinien zażądać od cudzoziemca przedstawienia ważnego dokumentu uprawniającego go do pobytu na terytorium Polski. W przypadku osób objętych ochroną międzynarodową takim dokumentem jest karta pobytu – ważna trzy lata dla osób posiadających status uchodźcy, a dwa lata dla osób posiadających ochronę uzupełniającą (po upływie ważności wydaje się nową kartę).

Do wykonywania pracy uprawnieni są także cudzoziemcy, którzy ubiegają się o udzielenie ochrony międzynarodowej. Nabywają oni prawo do wykonywania pracy, jeżeli postępowanie o udzielenie ochrony międzynarodowej prowadzone w ich sprawie przez organ I instancji – Szefa Urzędu do Spraw Cudzoziemców – nie zostanie zakończone w terminie sześciu miesięcy od dnia złożenia wniosku, a opóźnienie nie nastąpiło z ich winy. W takim przypadku cudzoziemiec musi wystąpić o wydanie zaświadczenia, które – wraz z tymczasowym zaświadczeniem tożsamości cudzoziemca – uprawnia go do wykonywania pracy na terytorium Polski. 

Z perspektywy pracodawcy zatrudnianie cudzoziemców posiadających status uchodźcy bądź ochronę uzupełniającą lub spełniających warunki do wykonywania pracy w Polsce w związku z toczącym się postępowaniem w sprawie udzielenia ochrony międzynarodowej, nie wiąże się również z dodatkowymi obowiązkami ani nie wywołuje dodatkowych skutków w sferze podatków oraz ubezpieczeń społecznych. W przypadku zatrudnienia takiej osoby na pracodawcy ciążą te same zobowiązania podatkowe oraz ubezpieczeniowe, co w przypadku innych pracowników.

Oprócz ochrony międzynarodowej cudzoziemcy mogą w określonych przypadkach skorzystać z innych form ochrony na terytorium Polski – azylu oraz ochrony czasowej. Dodatkowo, w wyjątkowych sytuacjach cudzoziemcom może zostać wydana zgoda na pobyt ze względów humanitarnych lub zgoda na pobyt tolerowany. Nie we wszystkich przypadkach uzyskanie ochrony wiąże się z uzyskaniem statusu uchodźcy. Niemniej w przypadku cudzoziemców zalegalizowanych na tych podstawach również nie wymaga się uzyskiwania zezwoleń na pracę. Tym samym z perspektywy zasad zatrudnienia wobec takich osób stosuje się te same rozwiązania, jak wobec osób posiadających status uchodźcy lub ochronę uzupełniającą.

Konkludując, proces zatrudnienia osób korzystających w Polsce zarówno z ochrony międzynarodowej, jak i z innych jej form, nie wiąże się z istnieniem szczególnych obowiązków po stronie pracodawcy. Dla pracodawców jest on wręcz mniej skomplikowany niż w przypadku cudzoziemców chcących zamieszkać i podjąć pracę w Polsce na zasadach ogólnych – nie wymaga bowiem uzyskiwania zezwolenia na pracę. Pracownika można zatrudnić w szybki i sprawny sposób bez dodatkowych formalności.