Każdy z pracodawców zatrudniający pracowników "w warunkach narażenia na działanie szkodliwych czynników biologicznych" jest zobowiązany stosować wszelkie dostępne środki eliminujące narażenie, a jeżeli jest to niemożliwe - ograniczające stopień tego narażenia, przy odpowiednim wykorzystaniu osiągnięć nauki i techniki.

Aby móc ocenić warunki pracy i konieczność stosowania określonych środków pracodawca powinien przeprowadzić  ocenę ryzyka zawodowego. W przypadku stwierdzenia występowania czynnika zakwalifikowanego w grupie od 3 do 4 pracodawca jest zobowiązany m.in. potwierdzić rejestr prac narażających pracowników na działanie szkodliwych czynników biologicznych oraz rejestr pracowników zatrudnionych przy takich pracach. Powyższy obowiązek nabrał szczególnego znaczenia w okresie epidemii Covid-19. Pracownicy bardzo często bowiem stykają się z ryzykiem zarażenia wirusem SarS-Cov-2 wykonując swoje obowiązki.

Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 14 stycznia 2020 roku stanowi  niezwykle ważną wskazówkę interpretacyjną w zakresie oceny występowania czynnika biologicznego jakim jest wirus SARS-Cov-2 w środowisku pracy (II OSK 3485/18). W ocenie NSA pojęcie "potwierdzonego narażenia", które stanowi przesłankę uznania, że dane prace są wykonywane w warunkach narażenia na działanie czynników biologicznych, należy rozumieć jako potencjalne narażenie, które może wystąpić podczas wykonywania czynności na danym stanowisku pracy.

Nie ma znaczenia, czy takie narażenie wystąpiło już w zakładzie, czy też jednie w statystykach w obrębie większego obszaru. W ocenie sądu wystarczy, że rodzaj wykonywanych czynności powoduje kontakt z czynnikiem biologicznym. 

Bezrefleksyjne odwołanie się do powyższego wyroku prowadzi do uznania, że praktycznie wszyscy pracownicy, ze względu na obecną sytuację epidemiczną, są zatrudnieni w warunkach narażenia na działanie szkodliwych czynników biologicznych. Takie uznanie kreowałoby po stronie pracodawców dodatkowe obowiązki związane z przeciwdziałaniem temu zagrożeniu. Taka teza jest jednak nieuprawniona.

Kluczowe dla tej oceny jest bowiem sam proces pracy i rodzaj prowadzonej przez pracodawcę działalności, a nie sama możliwa obecność czynnika w środowisku pracy. Dokonując oceny ryzyka zawodowego należy zatem oceniać poszczególne stanowiska i stojące za nimi procesy pracy badając m.in.: formę kontaktu z wirusem, poziom występowania wirusa i ekspozycji na czynnik biologiczny, relacje w zakładzie pracy zarówno te wewnętrzne pomiędzy pracownikami jak i zewnętrzne np. z kontrahentami; sposób użytkowania wyposażenia i części wspólnych.

Więcej w artykule partnera i radcy prawnego Łukasza Kuczkowskiego "ZUS za opóźnienie powinien wypłacić odsetki bez odrębnego wezwania" dla Dziennik Gazeta Prawna (z dnia 12-ego maja 2021).