Większość roszczeń pracownika wobec pracodawcy przedawnia się – po upływie pewnego czasu pracodawca może uchylić się od zaspokojenia roszczenia pracownika. Zazwyczaj będą to 3 lata.

Terminy przedawnienia roszczeń są określone w powszechnie obowiązujących przepisach prawa. W umowie o pracę (lub innej umowie zawieranej z pracownikiem) nie można ustalić innej długości tych terminów. Takie postanowienie umowy będzie nieważne.

Roszczenie o zapłatę wynagrodzenia zasadniczego

Przedawnia się z upływem 3 lat, które liczymy od następnego dnia po dniu, który jest terminem wypłaty. Termin wypłaty powinien wynikać z układu zbiorowego pracy, regulaminu pracy lub umowy o pracę. Jeżeli nie możemy go znaleźć w ww. miejscach, sięgniemy po art. 85 § 2 k.p., wg którego miesięczne wynagrodzenie za pracę wypłaca się najpóźniej 10 dnia następnego miesiąca kalendarzowego. 

Roszczenie o zapłatę premii

Przedawnia się z upływem 3 lat, liczonych od następnego dnia po terminie wypłaty premii. 

Roszczenie o zapłatę wynagrodzenia za nadgodziny które wynikają z przekroczenia dobowego wymiaru czasu pracy

Przedawnia się z upływem 3 lat. Trzy lata liczymy od dnia następującego po dniu, który jest terminem wypłaty wynagrodzenia zasadniczego za miesiąc wystąpienia nadgodzin.  

Roszczenie o zapłatę wynagrodzenia za nadgodziny średniotygodniowe

Roszczenie o nadgodziny wynikające z przepracowania średnio więcej niż 40 godzin w tygodniu w przyjętym okresie rozliczeniowym również przedawnia się z upływem 3 lat. Jednak 3-letni okres przedawnienia zacznie biec dopiero po zakończeniu całego okresu rozliczeniowego, w którym występowały te nadgodziny.

Roszczenie o udzielenie urlopu wypoczynkowego

Także roszczenie o udzielenie urlopu przedawnia się. Zazwyczaj 3-letni okres przedawnienia będziemy liczyć albo od końca roku kalendarzowego, za który przysługiwał urlop, albo od końca III kwartału następnego roku (jeżeli urlop został przesunięty na ten rok). 

Roszczenie o ustalenie istnienia stosunku pracy 

Nie przedawnia się. Osoba zatrudniona u pracodawcy na innej podstawie niż umowa o pracę może więc wystąpić o ustalenie istnienia stosunku pracy w każdym czasie, nawet wiele lat po ustaniu zatrudnienia.
Pamiętajmy jednak, że czym innym jest roszczenie o ustalenie istnienia stosunku pracy, a czym innym roszczenie o zasądzenie zaległego wynagrodzenia (np. wyrównanie wynagrodzenia otrzymywanego na podstawie umowy cywilnoprawnej do płacy minimalnej). To drugie roszczenie podlega przedawnieniu (co do zasady w ciągu 3 lat).

Naprawienie szkody której pracownik doznał w wyniku przestępstwa

Pracownik ma aż 20 lat na domaganie się zasądzenia od pracodawcy odszkodowania z tego tytułu. Te 20 lat liczymy od dnia popełnienia przestępstwa.

Roszczenie stwierdzone ugodą lub orzeczeniem sądu

Jeżeli roszczenie pracownika zostało stwierdzone prawomocnym orzeczeniem sądu, lub ugodą zawartą przed sądem lub przed komisją pojednawczą w trybie art. 242-256 k.p., podlega ono przedawnieniu dopiero po 10 latach od dnia uprawomocnienia się orzeczenia lub zawarcia ugody. 

Uwaga na koniec terminu przedawnienia 

Musimy pamiętać o tym, że przedawnienie roszczeń ze stosunku pracy jest uregulowane osobno (w Kodeksie pracy, a nie w Kodeksie cywilnym). Do przedawnienia takich roszczeń nie będziemy więc stosować przepisów Kodeksu cywilnego, które mówią o tym, że koniec terminu przedawnienia przypada na ostatni dzień roku kalendarzowego. Roszczenia ze stosunku pracy przedawniają się dokładnie z tym dniem, w którym upływa termin przedawnienia, a nie z końcem roku.

Więcej w artykule r.pr. Piotra Lewandowskiego i apl. adw. Agnieszki Piaseckiej „Roszczenia pracownicze przedawnią się w różnym czasie” dla dziennika Rzeczpospolita (artykuł z 12 listopada 2020 r.).