Pensja nie więcej niż za 3 miesiące bez pracy - Komentarz Sławomira Parucha

2013.10.09

Pensja nie więcej niż za 3 miesiące bez pracy

WOKANDA 

Przepisy kodeksu pracy, zgodnie z którymi pracownik przywrócony na etat może domagać się wynagrodzenia za maksymalnie 3 miesiące pozostawania bez pracy i które wyłączają możliwość dochodzenia wyższego odszkodowania na podstawie kodeksu cywilnego, są zgodne z Konstytucją.

Takie stanowisko zajął Trybunał Konstytucyjny w wyroku z 22 maja 2013 r. (P 46/11).

Stan faktyczny

Pracodawca rozwiązał z pracownikiem umowę o pracę bez wypowiedzenia w trybie art. 52 k.p. Pracownik odwołał się do sądu.

Sąd rejonowy przywrócił pracownika do pracy. Powziął jednak wątpliwość, czy przepis art. 57 par. 1 k.p., ograniczający wysokość wynagrodzenia za czas pozostawania bez pracy, jest zgodny z Konstytucją. W szczególności, czy jest zgodny z zasadą ochrony praw majątkowych, zasadą ochrony pracy  oraz zasadą sprawiedliwości społecznej (odpowiednio art. 64 ust. 1, art. 24 i art. 2 Konstytucji).

Rozstrzygnięcie

Trybunał Konstytucyjny uznał, że przepis art. 57 par. 1 k.p., który ogranicza wysokość wynagrodzenia za czas pozostawania bez pracy oraz wyłącza możliwość dochodzenia przez pracownika odszkodowania w wyższej wysokości na podstawie art. 471 Kodeksu cywilnego (odpowiedzialność kontraktowa), jest zgodny z Konstytucją.

Komentarz

Sławomir Paruch, radca prawny, partner w kancelarii Raczkowski i Wspólnicy

Przede wszystkim w komentowanym wyroku TK stwierdził, że wynagrodzenie za czas pozostawania bez pracy przysługujące na podstawie art. 57 par. 1 k.p. osobie przywróconej do pracy ma charakter kompensacyjny. Jego przyznanie ma na celu zrekompensowanie zwolnionemu szkody poniesionej w związku z niezgodnym z prawem rozwiązaniem umowy przez pracodawcę. Tym samym Trybunał podzielił przyjmowany w doktrynie i orzecznictwie pogląd, że przepis ten reguluje w sposób wyczerpujący odpowiedzialność kontraktową pracodawcy i wyłącza możliwość odwoływania się do art. 471 k.c. i dochodzenia na jego podstawie odszkodowania w wyższej wysokości. TK uznał, że wynikające z art. 57 par. 1 k.p. ograniczenie wysokości wynagrodzenia za czas pozostawania bez pracy oraz wyłączenie możliwości dochodzenia odszkodowania w wyższej wysokości na podstawie art. 471 k.c. odpowiada istocie stosunku pracy i jest zgodne z Konstytucją.

W uzasadnieniu swojego stanowiska Trybunał odwołał się do zasady społecznej gospodarki rynkowej (art. 20 Konstytucji). Zgodnie z nią  przepisy o ochronie pracowników przed wadliwym rozwiązaniem umowy o pracę muszą brać pod uwagę nie tylko interes zatrudnionych, ale także kontraktowy charakter stosunku pracy oraz swobodę prowadzenia przez pracodawcę działalności gospodarczej w warunkach gospodarki rynkowej (art. 22 Konstytucji). Nakazem konstytucyjnym jest poszukiwanie kompromisu między interesem stron stosunku pracy. Nakładanie na pracodawcę nadmiernych obciążeń byłoby nieuzasadnione.

Ograniczenie wysokości pensji za czas pozostawania bez pracy nie narusza konstytucyjnej zasady ochrony praw majątkowych (art. 64 ust. 1 Konstytucji), ponieważ nie wynika z niej prawo do pełnego odszkodowania. Nie narusza również zasady ochrony pracy (art. 24 Konstytucji), która jest realizowana przede wszystkim przez przywrócenie bezprawnie zwolnionego do pracy. Ponadto odpowiada zasadzie sprawiedliwości społecznej (art. 2 Konstytucji), stanowiąc  swoisty kompromis, godzący usprawiedliwione interesy pracownika i pracodawcy.