1 czerwca 2025 r. weszła w życie największa od lat reforma przepisów imigracyjnych w Polsce.

Oto najważniejsze zmiany dotyczące zatrudnienia osób cudzoziemskich.

1. Rozszerzono listę polskich wiz, które nie uprawniają do pracy w Polsce oraz dołączono do niej wszystkie wizy wydane przez inne kraje Schengen.
2. Rozszerzono katalog przypadków odmowy wydania zezwolenia na pracę – Urząd odmawia wydania zezwolenia, jeśli beneficjentem pracy osoby cudzoziemskiej będzie inny podmiot niż pracodawca.
3. Zniesiono procedurę uzyskania testu rynku pracy – pracodawca nie będzie musiał udowadniać, że na rynku pracy nie ma polskich osób kandydujących, których mógłby zatrudnić w miejsce osoby cudzoziemskiej. W zamian za to, starostwa opublikują listy zawodów, w których w danym powiecie nie można zatrudnić osoby cudzoziemskiej.
4. Wprowadzono pełną elektronizację procedur o wydanie zezwolenia na pracę – wnioski papierowe zostały wyeliminowane z obrotu.
5. Do maksymalnie 1 roku skrócono ważność zezwolenia na pracę wydanego wymiarze pracy ½ etatu lub niższym oraz dla spółki istniejącej krócej niż rok.
6. Delegowanie wewnątrzkorporacyjne możliwe tylko przy pionowym powiązaniu kapitałowym oraz wymogi względem statusu pracownika.
7. Wprowadzono obowiązek przedłożenia treści umowy osobie cudzoziemskiej na piśmie, w języku dla tej osoby zrozumiałym.
8. Skróceniu do 2 miesięcy ulega:
   • termin powiadomienia organu o niepodjęciu pracy od początkowej daty ważności zezwolenia;
   • okres przerwania pracy bez konieczności powiadomienia o tym organu;
   • okres przed upływem ważności zezwolenia, do którego fakt zakończenia pracy nie wymaga powiadomienia.
9. Wprowadzono zasady priorytetowego rozpatrywania wniosków o zezwolenie według następującej kolejności:
   • wnioski od podmiotów wykonujących w Polsce działalność gospodarczą o istotnym znaczeniu dla gospodarki narodowej;
   • wnioski o wydanie kolejnych zezwoleń na takie same warunki;
   • wnioski o wydanie zezwoleń w zawodach, w których występują niedobory kadrowe;
   • pozostałe wnioski.
10. Wprowadzono możliwości okazjonalnego wykonywania usługi na rzecz podmiotu zagranicznego, który nie prowadzi działalności w Polsce, bez konieczności posiadania zezwolenia.
11. Wprowadzono ustawowy obowiązek wobec podmiotu zatrudniającego informowania osoby kandydującej o:
    • działaniach podejmowanych w ramach wnioskowania o zezwolenie;
    • możliwości wstąpienia do związków zawodowych.
12. Wprowadzono obowiązek wobec podmiotu zatrudniającego informowania wojewody w ciągu 15 dni roboczych o następujących okolicznościach:
    • zmianie siedziby lub miejsca zamieszkania, nazwy lub formy prawnej podmiotu powierzającego pracę;
    • przejściu zakładu pracy lub jego części na innego pracodawcę;
    • zwiększeniu wymiaru czasu pracy określonego w zezwoleniu na pobyt czasowy i pracę przy jednoczesnym proporcjonalnym zwiększeniu wynagrodzenia;
    • zmianie nazwy stanowiska pracy bez zmiany zakresu obowiązków;
    • zastąpieniu umowy cywilnoprawnej umową o pracę,
    • a także w ciągu 15 dni o zakończeniu zatrudnienia.
13. 7 dni – tyle czasu od dnia rozpoczęcia pracy na podstawie oświadczenia o powierzeniu pracy ma podmiot zatrudniający na powiadomienie o podjęciu pracy przez osobę cudzoziemską.
14. 14 dni – tyle czasu od dnia rozpoczęcia zatrudnienia zadeklarowanego w oświadczeniu ma podmiot zatrudniający na powiadomienie o niepodjęciu pracy przez osobę cudzoziemską.
15. Wprowadzono konieczność powiadomienia organu o zakończeniu zatrudnienia przed wygaśnięciem oświadczenia o powierzeniu pracy.
16. Zniesiono wymów uzyskania nowego oświadczenia w przypadku m.in.:
    • zmiany nazwy stanowiska bez zmiany zakresu obowiązków;
    • zwiększenia liczby godzin pracy lub wymiaru czasu pracy do wymiaru pełnego etatu.
17. Dyplom ukończenia każdych studiów wyższych na polskiej uczelni zwalnia z konieczności posiadania dodatkowych dokumentów legalizujących pracę – do tej pory ten przywilej dotyczył tylko absolwentów studiów stacjonarnych.

Najważniejsze zmiany dotyczące pobytu osób cudzoziemskich to:

1. Okres doświadczenia zawodowego wymaganego do uzyskania Niebieskiej Karty UE.
   • 3 lata – jeśli wykonywany zawód znajduje się w opublikowanym wykazie zawodów uprawniającym do skorzystania z tego rozwiązania;
   • 5 lat – w przypadku pozostałych zawodów.
2. Skrócenie do 6 miesięcy okres ważności umowy zawartej z osobą cudzoziemską, w celu uzyskania Niebieskiej Karty UE.
3. Poszerzenie listy osób nieuprawnionych do uzyskania Niebieskiej Karty UE o osoby przebywające w Polsce na podstawie:
   • zgody na pobyt tolerowany lub ze względów humanitarnych;
   • udzielonego azylu lub ochrony czasowej – osoby ze statusem PESEL UKR.
4. Okres umożliwiający osobie posiadającej Niebieską Kartę UE pozostawanie bez pracy:
   • do 3 miesięcy w ciągu pierwszych 2 lat pobytu na podstawie Niebieskiej Karty UE;
   • do 6 miesięcy jeśli pobyt na podstawie Niebieskiej Karty UE przekracza 2 lata.
5. Brak warunków zatrudnienia na decyzji osoby posiadającej Niebieską Kartę UE skutkujący brakiem konieczności zmiany decyzji w przypadku zmiany warunków zatrudnienia.
6. Bezwzględny obowiązek osoby posiadającej Niebieską Kartę UE informowania organu w ciągu 15 dni o:
   • zmianie pracodawcy;
   • utracie pracy;
   • zaprzestaniu spełniania wymogów zezwolenia.
7. Wprowadzenie terminu mobilności długoterminowej – dot. osoby posiadającej Niebieską Kartę UE innego Państwa Schengen, która przebywała w tym Państwie co najmniej 12 miesięcy na tej samej karcie lub 6 miesięcy na podstawie korzystania z mobilności długoterminowej.
8. Możliwość założenia JDG przez osobę posiadającą Niebieską Kartę UE.
9. Ułatwienia dla osoby posiadającej Niebieską Kartę UE uzyskania statusu rezydenta długoterminowego UE.
10. Wydłużenie do 9 miesięcy okresu przebywania w PL bez konieczności rejestracji pobytu osoby posiadającej obywatelstwo UE – w przypadku jeśli aktywnie poszukuje pracy, lub dłużej – jeśli wciąż aktywnie poszukuje pracy i ma na nią realne szanse.

Więcej artykułów o prawie HR w newsletterze – PRO HR Czerwiec 2025