Sławomir Paruch: The company not always liable for mobbing

Zgodnie z art. 94(3) par. 1 k.p., pracodawca jest zobowiązany przeciwdziałać mobbingowi, a co za tym idzie – ponosi odpowiedzialność za działania mobbingowe w zakładzie pracy. Pracodawca może jednak uchylić się od tej odpowiedzialności, jeżeli wykaże, że podjął odpowiednie działania i dochował należytej staranności w przeciwdziałaniu mobbingowi.

Sławomir Paruch, radca prawny, partner w kancelarii Raczkowski i Wspólnicy

Obowiązek przeciwdziałania mobbingowi spoczywający na pracodawcy jest obowiązkiem starannego działania. Oznacza to, że pracodawca nie odpowiada za końcowy efekt w postaci wyeliminowania mobbingu, ale za dochowanie należytej staranności i podjęcie realnych działań mających na celu przeciwdziałanie mobbingowi.

Działania pracodawcy mogą polegać w szczególności na szkoleniu pracowników oraz informowaniu ich o niebezpieczeństwie oraz konsekwencjach mobbingu. Rekomendowane jest również stosowanie procedur umożliwiających wykrywanie oraz zwalczanie zjawiska mobbingu, w tym w szczególności powoływanie specjalnych zespołów, mających na celu badanie i rozstrzyganie spraw związanych z mobbingiem. Rodzaj działań podejmowanych przez pracodawców może być bardzo różny. Istotne jest jedynie, aby były to działania realne oraz obiektywnie rzecz biorąc – potencjalnie skuteczne.

Jeżeli pracodawca wykaże, że podjął działania mające na celu przeciwdziałanie mobbingowi, może uwolnić się od odpowiedzialności (lub przynajmniej ograniczyć w pewnym zakresie tą odpowiedzialność). Oznacza to, że odpowiedzialność pracodawcy za mobbing jest odpowiedzialnością na zasadzie winy. Jest to uzasadnione, biorąc pod uwagę, że pracodawca odpowiada za działania osób trzecich i odpowiedzialność ta nie może być absolutna. Podjęcie odpowiednich działań oraz dochowanie należytej staranności w przeciwdziałaniu mobbingowi, które uniemożliwią przypisanie pracodawcy winy, spowoduje, że pracodawca nie będzie odpowiadał. Osobą bezpośrednio odpowiedzialną będzie wówczas mobber, czyli osoba, która dopuściła się mobbingu.

Powyższe zostało potwierdzone w wyroku Sądu Najwyższego z 3 sierpnia 2011 r. (sygn. I PK 35/11).