ZMIANY W PRZEPISACH

Zmiany w ustawie o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy

Z dniem 27 maja 2014 r. wchodzą w życie przepisy ustawy z dnia 14 marca 2014 r. o zmianie ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy oraz niektórych innych ustaw. Zmiany dotyczą w szczególności następujących obszarów:

(1)       Wprowadzenie narzędzi wspierających tworzenie miejsc pracy i powrót osób bezrobotnych na rynek pracy. Nowelizacja umożliwia w szczególności uzyskanie grantu na telepracę i świadczenia aktywizacyjnego (art. 60a–60b ustawy) oraz pożyczki z Funduszu Pracy na utworzenie miejsca pracy lub podjęcie działalności gospodarczej (rozdział 11b ustawy).

(2)        Wsparcie dla pracodawców zatrudniających osoby bezrobotne poniżej 30 roku życia. Pracodawcy nie będą obowiązani do odprowadzania składek na Fundusz Pracy oraz Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych za skierowanych zatrudnionych bezrobotnych niemających ukończonego 30 roku życia. Zwolnienie z obowiązku odprowadzania składek będzie miało terminowy charakter, tzn. będzie mogło być zastosowane przez okres 12 miesięcy. Warunkiem skorzystania ze zwolnienia jest zawarcie umowy ze skierowanym bezrobotnym.

(3)       Wsparcie dla pracodawców zatrudniających osoby bezrobotne powyżej 50 roku życia. W szczególności wprowadzono możliwość uzyskania przez pracodawcę dofinansowania do wynagrodzenia za zatrudnienie osoby bezrobotnej powyżej 50 roku życia.

(4)       Poprawa efektywności funkcjonowania urzędów pracy, poprzez zwiększenie roli partnerów społecznych w procesie zarządzania środkami Funduszu Pracy oraz roli samorządu województwa w polityce rynku pracy.

(5)       Poprawa jakości usług świadczonych na rzecz osób bezrobotnych, w szczególności poprzez wprowadzenie profilowania pomocy udzielanej bezrobotnym (obowiązywać będą 3 profile pomocy i formy pomocy stosowane w ramach tych profili).

(6)       Wspieranie pracodawców w podnoszeniu kwalifikacji zawodowych pracowników, w szczególności poprzez powołanie Krajowego Funduszu Szkoleniowego.

(7)       Powołanie rad rynku pracy (Rada Rynku Pracy, województwie rady rynku pracy, oraz powiatowe rady rynku pracy), które zastąpią dotychczasowe rady zatrudnienia. Nowe organy opiniodawczo-doradcze będą dysponowały szerszymi kompetencjami, szczególnie w zakresie działania Krajowego Funduszu Szkoleniowego. Zostanie ponadto ograniczona liczebność tych podmiotów.

(8)       Możliwość skorzystania przez pracodawców ze zwolnienia z obowiązku odprowadzania składek na Fundusz Pracy oraz Fundusz Gwarantowany Świadczeń Pracowniczych, w przypadku pracowników powracających do pracy po wykorzystaniu urlopu macierzyńskiego lub innych urlopów związanych z rodzicielstwem (dodatkowego urlopu macierzyńskiego, urlopu rodzicielskiego, urlopu wychowawczego). Maksymalny okres zwolnienia wynosi 12 miesięcy, licząc od dnia powrotu pracownika do pracy.

Rozporządzenie w sprawie rad rynku pracy

Dnia 19 maja 2014 ogłoszone zostało nowe rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 14 maja 2014 r. w sprawie rad rynku pracy. Rozporządzenie wejdzie w życie z dniem 27 maja 2014 r. Rozporządzenie uwzględnia najnowsze zmiany wprowadzone w ustawie z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy. Znowelizowana ustawa zmieniła nazwę rad zatrudnienia na rady rynku pracy, wprowadziła kompetencje stanowiące dla Rady Rynku Pracy w obszarze działania Krajowego Funduszu Szkoleniowego oraz ograniczyła liczbę członków Rady Rynku Pracy i podmiotów w niej reprezentowanych.

Akty wykonawcze do ustawy o cudzoziemcach

Nowa ustawa o cudzoziemcach weszła w życie z dniem 1 maja 2014 r. Ustawa przewiduje szereg nowych, jak i zmodyfikowanych procedur związanych z pobytem cudzoziemców na terytorium Polski. W Dzienniku Ustaw opublikowane zostały pierwsze akty wykonawcze dotyczące poszczególnych aspektów objętych regulacją ustawy:

Przepisy dotyczące refundacji szkoleń pracowników niepełnosprawnych – przedłużenie obowiązywania

Minister Pracy i Polityki Społecznej wydał regulacje zmieniające, których celem jest przedłużenie okresu stosowania dotychczasowych aktów wykonawczych w sprawie refundacji kosztów szkolenia pracowników niepełnosprawnych oraz dotyczących zwrotu dodatkowych kosztów związanych z zatrudnianiem tych pracowników. Chodzi o Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 11 marca 2011 r. w sprawie zwrotu dodatkowych kosztów związanych z zatrudnianiem pracowników niepełnosprawnych oraz Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 30 marca 2009 r. w sprawie warunków i trybu dokonywania refundacji kosztów szkolenia pracowników niepełnosprawnych. Rozporządzenia będą obowiązywały do dnia 31 grudnia 2014 r. (a nie jak pierwotnie zakładano – do dnia 30 czerwca 2014 r.).

Przeciętne wynagrodzenie za pracę w I kwartale 2014 r.

Przeciętne wynagrodzenie w pierwszym kwartale 2014 r. wyniosło 3895,31 złotych brutto.

Minimalne wynagrodzenie za pracę pracowników młodocianych

W związku z ogłoszeniem kwoty przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia za pracę w I kwartale 2014 r., od 1 czerwca 2014 r. zmianie ulegają stawki minimalnego wynagrodzenia za pracę pracowników młodocianych. Minimalne wynagrodzenie pracowników młodocianych wynosi 4% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w pierwszym roku nauki, 5% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w drugim roku nauki i 6% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w trzecim roku nauki.

Niepełnosprawni będą pracować krócej

Od 10 lipca br. pracownicy ze znacznym lub umiarkowanym stopniem niepełnosprawności będą mogli pracować 8 godzin na dobę i 40 godzin w tygodniu tylko w takim przypadku, jeżeli sami wystąpią z takim wnioskiem. Oznacza to powrót do wcześniej obowiązujących przepisów. Trybunał Konstytucyjny uznał za niezgodny z Konstytucją art. 15 ust. 2 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych. Przepis ten stanowi, że skrócone normy czasu pracy (7-godzinna norma dobowa i 35-godzinna norma tygodniowa), mogą być stosowane do pracownika ze znacznym lub umiarkowanym stopniem niepełnosprawności tylko wtedy, gdy o celowości krótszej pracy przesądzi lekarz. Co do zasady natomiast pracowników tych obowiązuje 8-godzinna norma dobowa i 40-godzinna norma tygodniowa. Trybunał, badając konstytucyjność zaskarżonego przepisu, nie zgodził się z założeniem, że pracownicy niepełnosprawni mają być co do zasady traktowani tak samo jak pełnosprawni.

PROJEKTY AKTÓW PRAWNYCH

Sejm przyjął poprawki do drugiego pakietu deregulacji zawodów

Sejm przyjął senackie poprawki do drugiego pakietu deregulacji zawodów obejmującego 91 profesji: 82 techniczne i 9 finansowych. Na liście profesji objętych ustawą są m.in.: architekci; inżynierowie - budownictwa, inżynierii środowiska, górnictwa i geologii, inżynierii wojskowej, telekomunikacji, elektrotechnicy, energetycy, transportu, elektroniki i telekomunikacji, inżynierii naftowej i gazowniczej. Pakiet dotyczy również urbanistów, rzeczoznawców samochodowych, diagnostów uprawnionych do wykonywania badań technicznych pojazdów, osób zajmujących się usługowym prowadzeniem ksiąg rachunkowych, doradców podatkowych, brokerów i agentów ubezpieczeniowych, aktuariuszy, agentów celnych, biegłych rewidentów, przyjmujących zakłady wzajemne i prowadzących kolektury gier liczbowych. Uwolnione zostały ponadto zawody lotnicze, np. pilota samolotowego zawodowego i liniowego, pilota śmigłowcowego zawodowego i liniowego, pilota balonu wolnego, pilota szybowcowego, radiooperatora pokładowego, technika-mechanika lotniczego, technika awionika, dyspozytora lotniczego, mechanika pokładowego, skoczka spadochronowego oraz nawigatora lotniczego. Ustawa oczekuje na podpis prezydenta.

ORZECZNICTWO

Zaspokajanie roszczeń z tytułu wynagrodzenia tylko w ograniczonej wysokości

Zakres roszczeń pracowniczych podlegających zaspokojeniu z Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych (dalej: FGŚP) jest ograniczony, z uwagi na ograniczoną wysokość środków FGŚP. Zaspokojeniu podlegają wyłącznie wybrane roszczenia, w tym wynagrodzenie za pracę. Roszczenie z tytułu wynagrodzenia za pracę podlega zaspokojeniu do wysokości przeciętnego wynagrodzenia z pracę i wyłącznie za okres maksymalnie 3 miesięcy poprzedzających wystąpienie niewypłacalności albo rozwiązanie stosunku pracy (jeżeli przypada ono w czasie nie dłuższym niż 9 miesięcy poprzedzających datę wystąpienia niewypłacalności pracodawcy). Istotne jest, że w każdym przypadku chodzi o okres poprzedzający wystąpienie niewypłacalności. Zaspokojeniu z FGŚP podlegają bowiem wyłącznie roszczenia, które stały się wymagalne przed wystąpieniem niewypłacalności pracodawcy. Takie stanowisko zajął SN w wyroku z 21 października 2013 r., II PK 19/13.

Skrócenie okresu wypowiedzenia na żądanie pracownika

Dopuszczalne jest wcześniejsze porozumienie się co do możliwości wypowiedzenia przez pracownika umowy o pracę z zachowaniem krótszego okresu wypowiedzenia, aniżeli wynika to z przepisów, pod warunkiem, że będzie to korzystne dla pracownika. Nieważne byłyby natomiast postanowienia umowne przewidujące krótszy okres wypowiedzenia, które miałoby zostać dokonane przez pracodawcę. Takie stanowisko zajął SN w wyroku z 26 marca 2014 r., II PK 175/13.

Przepis art. 36 par. 6 k.p. przewiduje możliwość skrócenia okresu wypowiedzenia już po złożeniu oświadczenia woli o wypowiedzeniu. Przedmiotem sporu w komentowanej sprawie była natomiast dopuszczalność umówienia się przez pracodawcę i pracownika na przyszłość co do możliwości rozwiązania umowy o pracę z zachowaniem okresu wypowiedzenia krótszego, aniżeli wynika to z ustawy. Zdaniem SN, przepis art. 36 par. 1 k.p. (regulujący długość okresów wypowiedzenia w przypadku umów na czas nieokreślony) może być zmieniany na korzyść pracownika umową stron. Możliwość taką należy dopuścić także w razie skrócenia okresu wypowiedzenia, które może zostać dokonane w przyszłości przez pracownika.

Odpowiedzialność za mienie powierzone

Zasadą jest, że pracownik ponosi odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną w mieniu powierzonym, jeżeli mienie zostało mu prawidłowo powierzone oraz jeżeli miał możliwość sprawowania nad nim pieczy. Prawidłowe powierzenie mienia łączy się z możliwością sprawowania pieczy nad tym mieniem. Pracodawca, dochodząc od pracownika odpowiedzialności za mienie powierzone, musi wykazać jedynie prawidłowe powierzenie mienia. Regułą jest, że po powierzeniu mienia w sposób prawidłowy za jego stratę lub uszkodzenie odpowiada pracownik. Z faktu prawidłowego powierzenia mienia domniemywa się bowiem, że pracownik miał możliwość sprawowania nad nim pieczy. Jeżeli pracownik chce uwolnić się od odpowiedzialności, musi udowodnić albo nieprawidłowe powierzenie mienia, albo wykazać, że pomimo prawidłowego powierzenia mienia, szkoda w tym mieniu powstała z przyczyn od niego niezależnych, za które nie ponosi odpowiedzialności. Takie stanowisko zajął SN w wyroku z 3 grudnia 2013 r., I PK 140/13.

INNE

Liczba dni wolnych od pracy dla pracowników wychowujących dzieci nie będzie zależeć od liczby dzieci

Zgodnie z art. 188 kp, pracownikowi wychowującemu przynajmniej jedno dziecko w wieku do lat 14 przysługuje w ciągu roku kalendarzowego zwolnienie od pracy w wymiarze dwóch dni, z zachowaniem prawa do wynagrodzenia. Jednak liczba dni wolnych od pracy nie jest zależna od liczby posiadanych dzieci. Do Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej została skierowana interpelacja poselska z zapytaniem, czy w ramach polityki prorodzinnej planuje się zwiększenie liczby dni wolnych od pracy dla rodzin wielodzietnych? W odpowiedzi Ministerstwo wskazało, że wymiar zwolnienia od pracy, o którym mowa w art. 188 kp, jest stały i nie zależy od liczby posiadanych dzieci w wieku do 14 lat wychowywanych przez pracownika. Z dni opieki nad dzieckiem mogą korzystać według wyboru pracownica matka dziecka lub pracownik ojciec dziecka. Możliwe jest także podzielenie się tym uprawnieniem między rodzicami lub opiekunami dziecka.